KENALI AL QURAN
KENALI AL-QURAN
Al-Quran
pada asalnya berpunca dari sifat perkataan ‘fuqlanun’
sama seperti perkataan ‘gufronun’ dan ‘syukronun’
dikatakan ‘ qoro’tuhu ’ , ‘qor an’,
‘qiro atan’ dan ‘qur
anan’ dengan makna yang sama iaitu dibaca dengan bacaan. Penggunaan istilah
al-Quran seerti dengan qiraat dapat dikesan sebagaimana firman Allah dalam
surah al-Qiyamah ayat 17-18:[1]
Sesungguhnya Kamilah yang
berkuasa mengumpulkan al-Quran itu (dalam dadamu) dan menetapkan bacaannya
(pada lidahmu). Oleh itu, apabila Kami
telah menyempurnakan bacaannya (kepadamu, dengan perantaraan malaikat Jibril)
maka bacalah menurut bacaannya itu.
Kemudian nama tersebut telah menjadi
nama khas yang merujuk kepada Kitab yang diwahyukan oleh Allah ke atas nabi
Muhammad SAW sebagaimana dijelaskan oleh ayat berikut:[2]
“Sesungguhnya al-Quran itu
memberi petunjuk ke jalan yang amat betul (agama Islam) dan memberikan berita
yang menggembirakan orang yang beriman yang mengerjakan amal-amal soleh, bahawa
mereka beroleh pahala yang besar”. Surah al-Israk : 9.
Menurut Khairuddin Bin Said (2012),
dalam memberikan pengertian yang khusus kepada makna al-Quran, para ulama’
telah mendefinisikan sebagai “kata-kata
Allah Taala, diturunkan ke atas Nabi Muhammad SAW dan bersifat ibadah apabila
membacanya.” ‘Kata-kata’ bermaksud semua jenis kata-kata apabila
disandarkan kepada Allah ini akan membezakannya daripada makhluk yang lain
seperti manusia, jin dan malaikat. ‘Diturunkan’ tempat keluar bagi kata-kata
Allah yang hanya diketahui oleh Allah atau disampaikannya kepada malaikat untuk
mereka mengetahui dan tidak diturunkan
atas manusia apapun. Bukan semua kata-kata Allah diturunkan bahkan yang
diturunkan hanya sedikit sahaja. ‘Ke Atas Nabi Muhammad SAW’ untuk mengeluarkan
kata-kata atau wahyu yang diturunkan ke atas nabi dan rasul yang terdahulu
seperti Taurat ke atas Nabi Musa. ‘Bersifat ibadah apabila membacanya’
bermaksud al-Quran diperintahkan untuk dibaca dalam solat dan ibadah lain-lain.[3]
Al-Quran adalah kata-kata Allah yang disampaikan kepada
Nabi Muhammad melalui malaikat Jibril. Kata-kata Allah yang mengandungi segala
hukum dan perundangan ini dinamakan wahyu. Allah menetapkan setiap orang Islam
wajib menggunakan al-Quran sebagai panduan hidup. Bagi menjamin kebahagiaan
hidup di dunia dan akhirat. Allah menyenaraikan kewajipan ini dalam Rukun Iman
ketiga iaitu beriman kepada Kitab Allah[4].
Al-Quran adalah kalamullah yang mempunyai nilai mukjizat
yang tinggi. Ia diturunkan oleh Allah SWT kepada hamba dan rasulNya Nabi
Muhammad SAW menerusi malaikat Jibril. Seterusnya diriwayatkan oleh para
sahabat kepada tabiin sehinggalah sampai kepada kita dengan riwayat yang
mutawatir. Membacanya diambil kira sebagai sebaik-baik ibadah dan tidak akan
tertolak akan kebenarannya.[5]
Dalam membahaskan definisi Al-Quran terdapat juga ulama’
yang memberi definisi al-Quran menurut bahasa dan istilah. Para ulama’
mempunyai pendapat yang berbeza dalam mendefinisikan al-Quran iaitu isim alam yang
tidak mempunyai kata asal yang khusus merupakan firman Allah SWT sebagaimana
kitab Taurat dan Injil.. ulama’ yang lain berpendapat bahawa kata al-Quran
adalah Isim Masdar dari kata qara’a yang
bererti mengumpulkan. Atau dari perkataan ‘al-Qiraah’ yang bereti mengumpulkan
sebahagian huruf atau kata-kata kepada sebahagian yang lain tatkala dibaca.
Antara dua pendapat tersebut tidak ada perbezaan. Hal ini kerana kata al-Quran
itu pada asalnya merupakan isim Masdar yang mengikut wazan ‘fa’laan’, kemudia erti
masdar tadi digunakan untuk erti istilah sehingga kata ‘Quran’ menjadi isim
alam yang khusus merupakan firman Allah SWT[6].
Sebagaimana para ulama’ berbeza pendapat pengertian
al-Quran dari segi bahasa, mereka juga berbeza pendapat mengenai pengertian al-Quran
dari segi istilah syarak. Ada yang mengatakan bahawa al-Quran ialah firman
Allah yang mudah diingat sebagaimana disebutkan Allah dalam surah al-Qamar ayat
17;
Dan sesungguhnya telah Kami
mudahkan al-Quran untuk pelajaran, maka adakah orang yang mengambil pelajaran?
Oleh sebab itu, kadang-kadang yang dimaksudkan dengan
al-Quran adalah firman Allah yang tersusun dalam bentuk lafaz yang dapat
dinyatakan secara sempurna dengan menggerakkan lisan. Kadang-kadang yang
dimaksudkan dengannya ialah firman yang tersusun dalam hati, iaitu sebagaimana
orang yang mengkhayal dalam hatinya tentang sesuatu pengertian ia tidak
mengeluarkannya dengan bentuk lafaz yang diucapkan. Seperti yang dibicarakan
dalam firman Allah surah Yusuf ayat 77;
Maka Yusuf menyembunyikan
kejengkelan itu pada dirinya dan tidak menampakkannya kepada mereka. Dia
berkata dalam hatinya “kamu lebih buruk kedudukanmu dan Allah Maha Mengetahui
apa yang kamu terangkan itu”.
Manakala para ulama’ ahli Usul Fiqh, ulama’ Bahasa dan
para fuqaha’ atau ulama’ Fiqh, mereka berpendapat bahawa al-Quran adalah firman yang tersusun dalam bentuk
lafaz. Ini kerana penetapan hukum berdasarkan dalil dan mengetahui aspek-aspek
sastera berada dalam al-Quran dan hal seperti itu tidak dapat dijangkau secara
sempurna melainkan dengan bentuk lafaz.
Adapun ulama’ Mutakallimin (ahli tauhid), mereka
berpendapat bahawa al-Quran adalah firman Allah yang berada dalam ZatNya.
Mereka berpendapat sedemikian bertujuan untuk mengetahui sifat-sifat Allah SWT.
Mereka sepakat dalam definisi al-Quran secara bentuk lafaz kerana beriman
kepada al-Quran dan terhadap kerasulan Nabi Muhammad SAW tidaklah sempurna
kecuali dengan adanya lafaz-lafaz. Oleh itu, mereka menetapkan definisi
al-Quran sebagai firman Allah yang diwahyukan kepada Nabi Muhammad SAW,
disampaikan kepada kita secara mutawatir, merupakan mukjizat dan sesungguhnya
membacanya pun dinilai sebagai ibadah.[7]
Al-Quran diturunkan dalam bahasa Arab kerana pembawanya
iaitu Nabi Muhammad SAW juga berbangsa Arab. Baginda ditugaskan untuk
menyampaikan kepada golongan berbangsa Arab. Justeru itu, tidak timbul
pertikaian mengapa al-Quran perlu dibaca dalam bahasa Arab. Jawapannya cukup
jelas iaitu bagi menjaga dan memelihara ketulenannya. Kekal membacanya dalam
bahasa Arab juga bererti cara membaca al-Quran dapat diselaraskan seluruh
dunia. Kesuciannya juga terpelihara sepanjang zaman. Selain itu, menunjukkan
agama Islam mahukan pengikutnya bersatu. Al-Quran yang sistematik menyelamatkan
agama Islam daripada diperkotak-katikkan
oleh anasir-anasir yang tidak bertanggungjawab.[8]
Pensyarah Universiti Kebangsaan Malaysia membahaskan
pengertian al-Quran dalam buku Metodologi
Al-Quran dan Al-Hadith[9]
mengemukakan beberapa pendapat
ulama’. Al-Quran dari bahasa maknanya antaranya ‘bacaan’ atau yang ‘dibaca’.
Mengenai lafaz al-Quran para ulama telah memberi beberapa pendapat:
·
Imam
al-Syafie mengatakan al-Quran adalah nama khas kepada kalam Allah yang
diturunkan kepada Nabi Muhammad SAW.
·
Manakala
al-Farra’ pula mengatakan lafaz al-Quran di ambil daripada al-Qarain jamak
daripada qarinah kerana ayat-ayatnya saling melengkapi antara satu sama lain
dan beriring-iringan.
·
Al-Lahyani
berpendapat al-Quran diambil dari qaraa yang bermaksud bacaan. Inilah pendapat
yang paling masyhur dikalangan ulama.
Berdasarkan perbahasan ulama di atas, dapatlah kita
fahami bahawa al-Quran ialah kalamullah atau kata-kata Allah atau firman Allah
yang diturunkan kepada Nabi Muhammad SAW
melalui perantaraan Malaikat Jibril, dalam bahasa arab, disampaikan kepada kita
secara mutawatir dan membacanya adalah merupakan ibadah.
[1] Khairuddin Bin Said (2012), Kenali
al-Quran, Johor Darul Takzim :Perniagaan Jaharbesa, m/s 8.
[2] Khairuddin Bin Said (2012), Kenali al-Quran, Johor Darul Takzim
:Perniagaan Jaharbesa, m/s 8.
[3] Muhammad bin ‘Abd Allah al-Darras (1993), al-Naba’ al-Azim, Kuwait:Dar al-Qalm,m/s15-16.
[4] Muzayyanah Abdullah ( 2009), Apa
Itu Al-Quran?, Selangor : PTS Islamika, m/s 1.
[5] Hj. Abu Najihat al-Hafiz(2002),Panduan
bagi Hafiz-hafizah dan Qari-qariah, Selangor: Darul Iman Sdn.Bhd, m/s 1.
[6] Dr.Ahmad Jamaluddin Ali(2012), Naungan
Kitab Allah, Johor : Jaharbesa, m/s 17.
[7] Dr.Ahmad Jamaluddin Ali(2012), Naungan
Kitab Allah, Johor : Jaharbesa, m/s 18-19.
[8] Muzayyanah Abdullah ( 2009),
Apa Itu Al-Quran?, Selangor : PTS
Islamika, m/s 78.
[9] Prof. Madya Dr.Ismail Yusoff,
Prof.Madya Dr.Wahab Md.Salleh, Azwira Abdul Aziz & Ahamad Asmadi Sakat.
2006. Metodologi Al-Quran dan Al-Hadith. Bangi
: Pusat Kembangan Pendidikan Universiti Kebangsaan Malaysia.m/s4.
0 ulasan:
Catat Ulasan